� �� ����� ���뢠�� � �ᯥ࠭�    Pri kio ne forgesu en Esperanto

                  (x) Copyleft, Mar�nais, 17.02.2005


     ���� �몠 �ᯥ࠭� ����-      La auxtoro de lingvo Esperanto
������ ��મ��� �������� �� ��⠢�� Ludovik-Lazar Markovicx Zamengof ne
����뢠�饣� ���ᠭ�� ᢮��� ���- restigis totalan priskribon por sia
��⥭��, �।��⠢�� ������ ��  � inventajxo, disponiginte  fari  cxi
����� �ࠪ⨪� ᢮�� �த�����- tion dum praktiko al la  posteuloj.
��. ����த���� ᢮� ����, �� ᪮- Proklaminte sian ideon, li  baldaux
� �����㦨�, �� �ਭ樯�, ������- konis, ke principoj, metitaj far li
��� �� � �� �᭮��, �祢���� ����- en  gxian  bazon,  estas  evidentaj
�� �� �ᥬ, � � ��᫥���饬 ࠧ���- gravece ne al cxiuj, kaj poste eks-
�� ��, �⢥�� �� ������,  �����- plikadis gxijn, respondante  deman-
���訥 � ��㣨� � ����� 㯮�ॡ- dojn, aperantajn de aliaj dum uzado
����� � ࠧ���� �몠.             kaj evoluado la lingvon.
     � ᮦ������,  ���   �����뢠��      Bedauxrinde, kiel empirio mon-
����, ᥩ��, ����� ����� �� ���, tras, nun, post pli ol cent  jaroj,
������� �� ��� �ਭ樯��  ᮢ�- iuj el  tiaj  principoj  estas  tre
����묨 �ᯥ࠭��⠬� ���來�  ��- forgesitaj far modernaj Esperantis-
����, ������ �� ⮣�,  ��  �  㬠� toj, ecx gxis, ke  en  pensaroj  de
��� �� ��� ��� �����࣫��� �����- parto el sxlij gxij suferis  plenan
�� ����饭��. ��稭� �⮣� � ⮬, perversiigon. La kauxzo de tio  es-
�� �१��砩��� ��宦���� �ᯥ࠭- tas, ke ega Esperanta simileco mul-
� �� ������ �ਢ��� ��� ��樮��- tajn niajn rutinajn  naciajn  ling-
��� �모 �஢����� �� ����- vojn provokas ulojn  al  senkonscia
����⥫쭮 ��७���� �� ����  ���- transportado en gxin ankaux multajn
��� ��ࠡ�⠭�� ���� �� �⨬  ��- stereotipojn generitajn far ni laux
���  ��८⨯�. ������,  ��   �⮩ cxi lingvoj. Tamen,  malantaux  tia
���譥� �宦����� �஥��� ���� ���- unuavida  simileco  latentas  grava
����� ࠧ��稥, �����饥 ⠪��  ��- diferenco iganta tian transportadon
७�� ��।�� ᮢ��襭�� ���ਥ���- ofte absolute  neakceptebla:  spite
��: � �⫨稥 �� ��樮������ ��- naciajn lingvojn, kiujn estas natu-
���, ����� ����� ����⢥��묨 raj kaj ekzistas spontane, Esperan-
� �������� ��娩��, �ᯥ࠭�  � to estas lingvo artefarita,  PLANA,
�� �����⢥���, ��������, � ��- kaj ekzistas RACIE  laux  difinitaj
����� ���������� �� ��।���� PRINCIPOJ. Kaj iuj el tiaj  princi-
���������. � ������� �� ��� ��- poj ne nur tute nekonataj en  natu-
�樯�� �� ⮫쪮 ᮢ��襭��  �����- raj lingvoj, sed iufoje  eksplicite
���� ����⢥��� �몠�, �� ������ kontrastaj gxijn.
� ��אַ �� ��⨢����⠢����.            Kauxze de tio mi kolektis sube
     ����� �⮣� ���� ����  ᮡ࠭� plej gravajn citajxojn el Zamengofa
������訥 ���� �� ࠡ��� �������- verko   [L.-L.M.Zamenhof.   Lingvaj
� [Zamenhof L.-L.M.  Lingvaj  res- respondoj: Plena kolekto. �  Rusio,
pondoj: Plena kolekto. � Rusio, Je- Jekaterinburgo:  Sezonoj,  1992.  �
katerinburgo: Sezonoj, 1992. �  Pa- Parizo: Esperantista Centra  Libre-
rizo: Esperantista Centra  Librejo, jo, 1927], eksplikantajn,  kiel  li
1927], �������騥,  ���  ��  ����� opiniis pri evoluado kaj uzado  Es-
ࠧ��⨥ � 㯮�ॡ�����  �ᯥ࠭�, peranton, en kompreno  kaj  sekvado
� ���������  �  ᫥�������  ����� kiujn uzantoj  la  lingvon  montras
������騥��  �몮�  ������������ plej oftaj problemoj  en  praktiko.
�������� ���� �஡���� �� �ࠪ�- Cxi citajxojn devas memori cxiu Es-
��. �� ����  ����室���  ������� perantisto, gxijn oni  devas  studi
������� �ᯥ࠭����, �� ����室��� simultane kun adoptado regulojn kaj
������  �����६����  �  �᢮����� leksikon,  meti  al  cxiu  lernilo,
�ࠢ�� � ���ᨪ�, �ਫ����� � ����- cxar gxij prezentas la plej grandan
��� �祡���� ��ᮡ��, ��᪮��� ��� difikultecon en  adoptado  Esperan-
�।�⠢����  ᮡ��  ᠬ��  ������� ton: neceso pasxi  trans  fundamen-
��������� �  �᢮����  �ᯥ࠭�  � tajn rutinojn, akiritajn far ni kun
����室������ ���蠣���� �१ ��- niaj naturaj naciaj  lingvoj.  Scio
�����  �㭤����⠫��  �ਢ�窨, cxi principojn estas  necesa  parto
�ਮ��⠥�� ���� � ��訬� �����- de scio la lingvon, kaj ulo ne  in-
����묨 ��樮����묨 �몠��. ���- das esti opiniata estiel plene mas-
��� ��� �ਭ樯�� ���� �����- tranta  Esperanton,  se  sxli   cxi
����� ����� ������ �몠, �  祫�- principojn ne scias aux  ne  sekvas
��� ��  �����  �������  ������騬 gxijn.
�ᯥ࠭� � ������  ���,  �᫨  ��
�� �ਭ樯� �� ����� ��� �� ᫥��-
�� ��.

                                   1

"� ������ ����� �몥 �����⨬� �- "En cxiu vivanta lingvo estas  per-
�쪮 �, �� ��-� ��㣮� 㦥 ��- mesita uzi nur tiujn formojn, kiujn
��짮��� �� ���; �� � ����㭠த��� aliaj personoj jam uzis antaux  vi;
�몥* �� ������ ���稭����� ⮫쪮 sed en la  lingvo  internacia*  oni
������."                            devas obei sole nur la LOGIKON."

                    [Pri la esprimo "estu timata"]

"... ࠧ��� ����� �몮� ����⢥- "... la diferenco inter lingvo  na-
��� � �몮� �����⢥��� ��⮨� tura kaj lingvo artefarita  konsis-
� ⮬, �� � � �६� ��� �  ��ࢮ� tas en tio, ke, dum en la unua  oni
�� ������ ����������  ⮫쪮  ⠪, devas uzi nur tiujn formojn,  kiujn
��� �����﫨�� ��訥  �����,  � uzas bonaj verkistoj, kaj uzado  de
�ᯮ�짮����� 祣�-� ����� �����- formo pli logika estas  MALPERMESA-
��� ���������,  �  �  �����⢥���� TA, � en lingvo artefarita cxiu ha-
�몥 ����� ����� �ࠢ�  �ᯮ�짮- vas la rajton uzi formon pli  logi-
���� ��ਠ�� �����  ������,  ���� kan, kvankam neniu  gxis  nun  gxin
�᫨ �� �� ��� ���  ���  ����  �� uzis..."
�ᯮ�짮���..."

                     [Pri "sidigxi" kaj "eksidi"]

=> ������ �� �ᯥ࠭�  ⠪,  ��� => Parolu  Esperante  laux  logiko.
����筮. ������� ��  ⠪  ��㣨�  � Cxu same parolas aliaj � ne gravas.
���祭�� �� �����.
                                    * � sub "lingvo internacia" kompre-
* � ��� "����㭠த�� �몮�"  ��- natas Esperanto; tio estis gxia no-
�������� �ᯥ࠭�; ⠪ �� ���뢠�- mo unuatempe [Deveno de la nomo Es-
�� �� ����� ����  [Deveno  de  la peranto].
nomo Esperanto].

                                   2

"... � �����⢥����  �몥  ����� "... en lingvo artefarita cxiu  ha-
�����  �ࠢ�  �ᯮ�짮����  ��ਠ�� vas la rajton uzi formon pli  logi-
����� ������, ����  �᫨  ��  �� kan, kvankam neniu  gxis  nun  gxin
��� ��� ��� ���� �� �ᯮ�짮���, � uzis, kaj li povas esti konvinkita,
����� ���� 㢥७, �� �᫨ ��� ��- ke se lia formo estas efektive  bo-
ਠ�� ����⢨⥫쭮 ����, �� �᪮- na, gxi baldaux trovos multajn imi-
� ������ ������⢮ ��᫥����⥫�� tantojn kaj iom post  iom  elpusxos
� ���⥯���� ���᭨� ��ਠ��  ��- la malpli logikan, kvankam gxis nun
��, ����� ������, ���  �  ����� pli uzatan formon malnovan."
㯮�ॡ��� ����."

                     [Pri "sidigxi" kaj "eksidi"]

"���� �� ��ࢮ��।��� ����� ���� "Unu el la plej  cxefaj  taskoj  de
���஢ ������ ���������� �  ���- niaj verkistoj devas esti la  ella-
��⪥ �몠; ���⮬�, �᫨ �����-� borado de la lingvo;  tial,  se  ia
��ࠦ����, ᯮᮡ��� �맢��� ��㤭- esprimo, kiun ne cxiuj tuj  kompre-
��� � ���������� (���ਬ��, "elri- nas (ekzemple  "elrigardi",  "suba-
gardi", "subacxeti" � �.�.), �।�- cxeti" k.t.p.), sxajnas al ili  ne-
⠢����� �� ���娬, ��� ������ ��- bona, ili devas  peni  anstatauxigi
������� ��������  ���  ��ࠦ����� gxin per esprimo pli bona..."
����� 㤠��..."

                 [Pri la stilo en miaj lastaj verkoj]

=> �ᯥ࠭� ��室���� � ����ﭭ�� => Esperanto estadas  je  konstanta
��������  �  ᮢ��襭���.  ���⮬� movigxo al perfekteco. Tial  ekspe-
��ᯥਬ���஢��� � �� � ������- rimentadi en gxi kun  novajxoj  kaj
���� � ��ࠢ���� �������騥  ��- eliminadi ekzistantajn malperfekte-
����⪨ �� ⮫쪮 �����, �� � ���- cojn oni ne nur darfas, sed devas.
���.

                                   3

"... � �ᯥ࠭� "���ਢ�筮���" �� "... en Esperanto  la  "nekutimeco"
���� ���񧭮� ��稭�� ��� ��- ne prezentas gravan kauxzon por ne-
�ᯮ�짮�����..."                   uzado..."

                        [Pri "onin" kaj "onia"]

=> � �ᯥ࠭� �ࠤ�樨 �  �ਢ�窨 => En Esperanto tradicioj kaj ruti-
����� ��᫥���� ஫�. �� �� ������ noj ludas la lastan  rolon.  Ne  vi
�몠���� � �ਢ�窠�� ��⠫���, � devas rutinigxi al rutinoj de  ali-
��⠫�� � ��訬�  ��������,  �᫨ aj, sed aliaj � al viaj argumentoj,
��� ����.                          se gxij estas veraj.

                                   4

"... �� �� ������ ��६����� �  �- "... ni ne devas peni, ke nia ling-
��, �⮡� ��� �� �� ������� ��- vo estu TRO preciza, cxar  tiam  ni
��, ��⮬� �� ⠪ �� ⮫쪮  ��- nin mem nur katenus, kaj ofte,  por
��� ᥡ� � ���  ���  ⮣�,  �⮡� esprimi plej simplan ideon, ni  de-
��ࠧ��� ���⥩��� ����, ���  ��- vus uzi vorton deksilaban;  cxiufo-
����� �ᯮ�짮���� ᫮�� �� ����⪠ je, kiam ni sen timo de  malkompre-
᫮���; ����� ࠧ,  �����  ��  ��� nigo povas doni al la uzanto  libe-
���ᥭ�� ��த��� ����������� ����� recon, ni devas tion cxi  fari  kaj
���� ������饬� ᢮����, ��  ������ permesi al li uzi  lauxvole  DIVER-
�� ������ � ࠧ���� ���  �ᯮ��- SAJN formojn (se ili nur  ne  estas
������ �� �������  ������  ��ਠ��� kontraux la legxoj  de  nia  lingvo
(�᫨ ⮫쪮  ���  ��  ��⨢���� aux kontraux la logiko aux  kompre-
�ࠢ���� ��襣� �몠,  ������  ��� nebleco), anstataux postuli, ke  li
���������), ����� ⮣�, �⮡� ��- nepre uzu cxiam NUR UNU formon."
������, �⮡� �� ��易⥫쭮  ����-
������� �ᥣ�� ������ ����� ��ਠ�-
⮬."

              [Pri la sufikso "ajx" apud verbaj radikoj]

"�� ����� ������, 饯�⨫쭮��� ��� "Laux mia opinio ni devas esti  tre
᫥��� ��࠭��� ⮫쪮 ⮣��, ��- singardaj nur en  tiaj  okazoj,  en
��� ��������� ��ᮬ������, ��⨢�- kiuj ni povus ricevi aux  senduban,
�� ����, �몮��� ������ ��� ����- por niaj oreloj malagrablan, ERARON
����� ������ ���;  ��  ���  �� kontraux la lingvo, aux  tute  mal-
��⠫��� ����� �१��ୠ�  ���- gxustan sencon; sed en cxiuj  aliaj
����� �  ᪮��������  �  �����筠. okazoj tro granda severeco kaj  ka-
��祬 �����᫥��� ��࠭�稢��� �- tenado  estas  superflua.  En  tiaj
�� ⠬, ��� ������� ᢮���� ����- okazoj, kie kelka libereco alportas
��� �஡��� �� �ਭ���?"           al ni  nenian  malutilon,  kial  ni
                                    devus senbezone nin malliberigi?"

                         [Pri la sufikso "eg"]

"� ���� �� �⭮���� � ⥬ ��筮��- "Mi tute ne apartenas al tiuj  per-
�, ����� ������, �⮡�  �������� sonoj, kiuj dezirus, ke la Akademio
���뤠���� ��� ����� �����  ����- donadu al ni kiom eble pli da deci-
��������. � �몮��� ������  ���- doj. En lingvaj demandoj  cxiu  su-
��� �१��୮� "���⠭�������" ᪮- perflua "decido"  katenas,  kaj  ni
�뢠��, � �� ������ ���� � �⨬ ��- devas esti kun gxi  tre  singardaj;
��� ���஦��; "���⠭�������" ���- "decidojn" oni devas  fari  nur  en
��� �ਭ������� ⮫쪮 � �� ���- okazoj de efektiva kaj senduba  NE-
��, ����� �  ���  ����  ��ᮬ������ CESECO!"
�������������!"

 [Antauxparolo al la lingvaj respondoj aperintaj en "La revuo" (1910)]

"���㬥����, ᫥��⢨�� ��襩 ��- "Estas vero, ke sekve de nia  tole-
����� �㤥� �, �� � �祭��  ��- remeco ni por kelkaj  vortoj  havos
����-� �६��� ��� ��������  ᫮� dum kelka  tempo  formojn  DUOBLAJN
����   ����⢮����   ���    ��� (ekzemple:  "evolucio"  kaj   "evo-
(����., "evolucio" � "evoluo");  �� luo"); sed sxajnas al mi, ke  estas
��� �������, �� ������� ����  ��- multe pli bone havi en la unua tem-
��� ��� ��砫� ����� ���������, 祬 po ian EMBARASON DE RICXECO, ol ma-
�᫮�����  ᥡ�  �����   �����-���� lutili al si per ia ne suficxe  ma-
�०���६���� 㪠���, ���ᨢ訬 tura dekreto, eljxetante el la lin-
�� ��  �몠  ᫮��,  ����室������ gvo vortojn, kies  eljxetindeco  ne
������ ��� ��� ��� ��  ������  ��- estas ankoraux por ni tute certa."
��."

                  [Pri la vortoj kun pseuxdosufiksoj]

"...�� ��᪮���  �����  ��  �祭� "...sed cxar la  objekto  ne  estas
�����, � ��  �㬠��,  ��  ���  �� tre grava, tial ni  pensas,  ke  ne
��諮  �६�  ��।�����  �  ��襬 venis ankoraux la tempo por  difini
�몥 ��ண�� �ࠢ��� ��� ⠪�� �- en nia lingvo severajn regulojn por
����⥩."                           tiuj cxi detaloj."

           [Pri la reguloj pri la uzado de la interpunkcioj]

=> � �ᯥ࠭� �� �㦭�  ��६����� => En Esperanto oni ne bezonas celi
� �ࠢ���� ࠤ� �ࠢ��, � �ࠬ�⭮- al reguloj por reguloj, al  lernado
�� ࠤ� �ࠬ�⭮��. �᫨ �� ����- por lernado. Se vi parolas Esperan-
�� �� �ᯥ࠭� � ᮮ⢥��⢨�  � te laux gxiaj bazaj reguloj, logike
��� �����묨 �ࠢ�����,  ����筮  � kaj oni komprenas vin gxuste, do vi
��� �ࠢ��쭮 ��������,  �����  �� parolas korekte.
������ �ࠬ�⭮.

                                   5

"�� � ��� ४� ����� �祭�  ��- "Cxiuj riveroj en  la  mondo  havas
�����⮥ � ��ॣ��୮� �祭��; �� fluon tre kurban kaj tre neregulan;
�᫨ ��-�����, � �����㬥�⠬�  � sed se iu, kun instrumentoj  en  la
�㪠�, ����� �����, ���㬠�� ᫥��- mano, arte fosante  kanalon,  volus
���� �⮬� "������ ��த�", � ࠧ- sekvi tiun cxi "legxon naturan",  -
�� ⠪�� ����� �㤥�  �������  ��� cxu vi lauxdus lin, aux cxu vi  ecx
��� �� ���-����� ��ࠢ����? �� iom povus lin pravigi? Cxiuj  ling-
����⢥��� �� ᮤ�ন� ��஬��� voj naturaj havas grandan amason da
������⢮  ��ॣ��୮�⥩  �  ���- malregulajxoj kaj malfacilajxoj,  -
�����, � ����� ��  ��,  ��  ��� cxu ni ankaux devas sekvi tiun  cxi
⮦� �㦭� ᫥������ �⮬�  "������ "legxon naturan" kaj  intence  fari
��த�" � ����७�� ������ ��� �- nian lingvon malregula kaj malfaci-
� ���ࠢ���� � ��㤮���?"       la?"

                     [Pri la regulo de la akcento]

=> �� ᫥��� ����뢠���� � ����- => Ne indas rigardi kaj imiti natu-
���� ����⢥��� �몠�,  ���  �� rajn lingvojn, cedi gxijajn "idiot-
������ � �� "���������", ��६����� ismojn", celi "fleksigi" Esperanton
"�ண����" �ᯥ࠭� ��� ᫮���訥- sub stereotipojn imanentaj je gxij.
�� � ���  ��८⨯�.  �����⢥��� Nura orientilo en  Esperanto  estas
�ਥ��� � �ᯥ࠭� �  ����筮���, logikeco, komprenebleco kaj prakti-
����⭮��� � �ࠪ��᪮� 㤮��⢮. ka oportuneco.

                                   6

"�� � ᭮�� ����� ��������  ��- "Sed mi denove atentigas la  legan-
⥫� �� �, �� ���  �⢥��  ������ tojn, ke miaj Respondoj devas  esti
��ᬠ�ਢ����� ��� ������ � ᮢ��� rigardataj kiel opinioj kaj  konsi-
��㡮 ������; �ਭ�����  ��樠��- loj absolute PRIVATAJ; fari oficia-
��� ������� � ⮬ ��� ����  ᯮ୮� lan DECIDON pri tiu aux  alia  duba
�몮��� ����� ����� �ࠢ� ⮫쪮 lingva demando havas la rajton  nur
��� ��������, ��᫥ ����ᮢ�⥫�- nia AKADEMIO..."
��� ᮢ�頭�� � �ᥬ ��몮��  ��-
���⮬."

 [Antauxparolo al la lingvaj respondoj aperintaj en "La revuo" (1910)]

=>  �  �ᯥ࠭�  ���  �����⮢, => En Esperanto ne estas auxtorita-
������ � ��� ����.               tulo malkrom gxia auxtoro.

                                   7

"�᫨ �� �⨬ �����  ��  �ᥬ��- "Se ni volas havi  lingvon  tutmon-
��, �� ������ �०�� �ᥣ� �ਢ�- dan, ni devas  antaux  cxio  kutimi
���� ��⠢���� ��� ������ ����� �� meti niajn PERSONAJN gustojn sur la
��᫥���� �����."                   lastan planon."

                         [Pri la vorto "kaj"]

"... ������� ᫥������� ���ᠬ ���- "... Egale kiel la sekvado de  gus-
�� ��� ��樮�����,  ��ᯫ����  � toj personaj aux naciaj, estas sen-
���᭮ �  ᫥�������  ⥮���᪨� frukta kaj dangxera ankaux la  sek-
�ਭ樯��, �᫨ �� ��  �⤠�  ᥡ� vado de teoriaj principoj, se ni ne
����� � ⮬, ����� �� ���  �����-� demandas nin, kian praktikan signi-
�ࠪ��᪮�  ���祭��.  ��஭���� fon ili havas.  La  defendantoj  de
⠪�� ⥮���᪨� �ਭ樯�� ��� tiaj teoriaj principoj ofte memori-
���������� 㬭���,  �����,  ����, gas la instruitulon,  kiu,  vidante
�� �� ��� ����⭮� ���  ��  ���� ke el la tuta bestaro  nenia  speco
��� ������� �� ���  �����  嫥�, da bestoj  mangxas  bakitan  panon,
������ �����᪮�  �����祭��,  �� venis al la logika konvinko, ke gxi
�� ���� �।�� � �������, � ne estas sana kaj bongusta, kaj ko-
��稭��� ������� ������� �ࠢ��  � mencis sin nutradi je kampaj herboj
���� ��ᮬ."                       kaj kruda viando."

                     [Pri la regulo de la akcento]

"� ⮩ �� �����  ���,  �  �����  � "Tiel same malmulte, kiel per  gus-
���ᠬ ������, �� ������ ⠪�� ᫥- toj PERSONAJ, ni devas  nin  ankaux
������ � ���� �।��������  ���ᠬ gvidi en niaj proponoj  per  gustoj
������������, �᫨ ��  �।������� NACIAJ, se la proponoj havas nenian
�� ����� ���� 楫� ��� ⮫쪮 ���- alian celon ol  nur  flati  nelerte
��� 㣮���� ⮩ ��� ���� ��樨..."  tiun aux alian nacion..."

"... �� ������� �� ������  ���  �� "... ni neniam devas obei  la  sen-
������ ��ᯮ碥���� ���⥩ � ��- fondajn gustojn kaj la simplan van-
�⮬� ��᫠��� �����-���� �⤥��- tecon de ia aparta nacio, cxar tiam
�� ��樨, ��⮬� �� ⠪ ��  �ਭ�- ni malutilon alportus al nia  afero
ᥬ � ��� ���� �।� �����, �  ��- grandan kaj utilon ni  alportus  al
��� �� �ਭ��� ������ �������."   neniu nenian."

                              [Sxangxoj]

=> � �ᯥ࠭� ��� ���� ��ᯮ����- => En Esperanto ne estas spaco  por
�, ���㬠���  㡥������,  ���- senutilaj,  tropensitaj  konvinkoj,
��, ����⨪�, 䠭�⨧��.           kapricoj, politiko, fanatikismo.

                                   8

"... ���쬠 ����⥫쭮, �⮡� �� �� "... estas tre dezirinde, ke ni  ne
�������� ��㤭�� ��ॢ����, � ����- evitu  malfacilajn  tradukojn,  sed
���, ��᪨���� �� � �८��������, kontrauxe, ke ni  ilin  sercxu  kaj
��᪮��� ⮫쪮 ⠪�� ��ࠧ��  ��� venku, cxar nur tiamaniere nia lin-
�� �⠭�� ࠧࠡ�⠭�� �  ������ gvo plene ellaborigxos... tiajn es-
���... ��ࠦ����,  �����  ������ primojn, kiujn  cxiu  lingvo  nepre
��易⥫쭮 �����  ��  ��,  �� devas posedi, ni devas peni en  tiu
������ ������� ⥬ ��� ��� ᯮ�- aux alia maniero nepre traduki, sed
��� ���६���� ��ॢ���, � �� ��- ne simple eviti ilin, pro timo,  ke
�� �������� ��  ��  ���ᥭ��,  �� nia esprimo eble ne placxos  al  la
��� ᫮�� ����� �� ���ࠢ����� �- legantoj aux ne cxiuj gxin tuj bone
�⥫� ��� ��������� �� ������� ��- komprenos. Unu el  la  plej  cxefaj
����. ���� �� ��ࢮ��।��� ����� taskoj de niaj verkistoj devas esti
���� ���஢ ������ ����������  � la ellaborado de la  lingvo;  tial,
��ࠡ�⪥ �몠; ���⮬�, �᫨  ��- se ia esprimo, kiun  ne  cxiuj  tuj
���-���� ��ࠦ����, ᯮᮡ��� �맢- komprenas  (ekzemple   "elrigardi",
��� ��㤭��� � ���������� (���ਬ- "subacxeti" k.t.p.), sxajnas al ili
��, "elrigardi", "subacxeti"  �  �. nebona, ili devas peni anstatauxigi
�.), �।�⠢����� �� ���娬,  ��� gxin per esprimo pli bona;  sed  se
������ ��������� �������� ��� ��- ili, por ne malbeligi sian  stilon,
ࠦ�����  �����  㤠��;  ��  �᫨ simple evitos  tiajn  frazojn,  ili
���, ���� ࠤ� ����� �⨫�, ����- faros al nia  lingvo  tre  malbonan
��� �ࠧ� ���� �모���, ��� ��- servon."
�㦠� ��襬� ��� ������ �㦡�."

                 [Pri la stilo en miaj lastaj verkoj]

=> ����� �ᯥ࠭� ��� �몠 ��- => Esperanta lingva  simpleco  tute
��� �� ����砥�, �� ���  ��  �� ne signifas, ke gxia  parolo  cxiam
�ᥣ�� ������ ��६����� ���� ��- devas celi esti simpligita, unuebe-
�񭭮�, ������������, ���񭭮� ��- na, igita sen  semantikaj  nuancoj,
᫮��� ��⥭���, ᫮���� ��������- komplikaj konstrukciajxoj kaj komp-
�� � �ᥬ ����⭮�. ������ ���- renebla por cxiuj. Serioza traduka-
��� �� �ᯥ࠭� ������  ��६����� jxo en Esperanton devas  celi  kon-
��࠭��� �� ��᫮�� ��⠫� ��- servigi cxiuj semantikajn  detalojn
������, � �� ����뢠�� �� � 㣮�� de la originalo,  sed  ne  forjxeti
����� ���������.                 gxijn, cedante simplan kompreneble-
                                    con.

                                   9

"��� �뫮  ᪠����,  �᭮��  ��襣� "Mi diris, ke la fundamento de  nia
�몠 ������  ��⠢�����  ��������� lingvo devas  esti  absolute  netu-
���ਪ�᭮������, ���� �᫨ ��� ��- sxebla, se ecx sxajnus  al  ni,  ke
�����, �� �� ��� ���� �㭪� �- tiu aux alia punkto  estas  sendube
���� ��ᮬ����� �訡���. ��  ��- erara. Tio cxi povus naski la  pen-
��� ��த���  �।�⠢�����,  ��� son, ke nia lingvo restos cxiam ri-
��� �� ���ᥣ�� ��⠭����  ���� gida kaj neniam disvolvigxos... Ho,
� ������� ��  �㤥�  ࠧ��������... ne! Malgraux la severa netusxebleco
�, ���! ��ᬮ��� �� ��ண��  ����- de la fundamento, nia lingvo  havos
��᭮�������� �᭮��, ��� �� ���- la plenan eblon ne  sole  konstante
�� �� ���������� �� ⮫쪮 ����- ricxigxadi, sed ecx konstate plibo-
ﭭ� ����������,  ��  �  ����ﭭ� nigxadi kaj perfektigxadi... Ricxi-
�������� �  ᮢ��襭�⢮������... gadi la lingvon  per  novaj  vortoj
�������� �� ���묨 ᫮���� ����� oni povas jam nun... sed  tiuj  cxi
��אַ ᥩ��...  ⮫쪮  ��  ᫮�� vortoj devas esti nur rekomendataj,
���� ����⢮���� ���  ४������- ne altrudataj..."
��, ����易⥫��..."

                [Fundamento de Esperanto, Antauxparolo]

=> � "Universala Vortaro" �� "Fund- => En "Universala Vortaro" de "Fun-
amento" ���� �� ��।��񭭮 ��㤠- damento" estas iom  certe  malbonaj
��� ᫮�. �� �ਭ樯 ���ਪ�᭮��- vortoj. Sed la principo de  "Funda-
����� "Fundamento" ���� �� ����- menta" nesxangxebleco tute ne  ega-
砥�, �� �� ���������  ���������� las, ke cxi tio ne eblas  esti  ko-
��ࠢ���. ����, ��㤠�� ᫮��� rektigita.  Simple,  por   malbonaj
�� "Fundamento" �㦭� ४���������� "Fundamentaj" vortoj oni  rekomendu
����ୠ⨢�, �����  �  �६���� alternativoj, kiuj  dum  tempo  el-
������ ��, �ॢ�⨢ � ��堨���.  pusxos gxijn, konvertinte al  arka-
                                    ismoj.